Bản đồ của Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha; các quốc gia thành viên (xanh biển), quan sát viên liên kết (xanh lá) và các quốc gia & lãnh thổ quan tâm chính thức (vàng)     Thực sự sở hữu     Khám phá     Khu vực chịu ảnh hưởng và thương mại     Lãnh thổ thừa nhận     Các trạm giao thương     Vùng biển chính được khai phá và khu vực ảnh hưởng.

Hiện nay, Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha (CPLP) đóng vai trò là người kế thừa văn hóa và liên chính phủ Đế quốc.[173]

Ma Cao đã được trả lại cho Trung Quốc vào ngày 20 tháng 12 năm 1999, theo các điều khoản của một thỏa thuận được đàm phán giữa Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Bồ Đào Nha mười hai năm trước đó. Tuy nhiên, ngôn ngữ Bồ Đào Nha vẫn là đồng nghiệp với tiếng Quảng Châu tại Ma Cao[174]

Nhà thờ Se ở Goa, Ấn Độ, một ví dụ về kiến trúc Bồ Đào Nha và một trong những nhà thờ lớn nhất châu Á

Hiện tại, Açores, Madeira và Quần đảo Savage là những lãnh thổ hải ngoại duy nhất vẫn còn liên kết chính trị với Bồ Đào Nha. Mặc dù Bồ Đào Nha đã bắt đầu quá trình làm tan rã Đông Timor vào năm 1975, nhưng trong năm 1999–2002 đôi khi được coi là thuộc địa cuối cùng còn lại của Bồ Đào Nha, vì cuộc xâm lược Đông Timor của Indonesia ckhông được Bồ Đào Nha biện minh.[175]

Tám trong số các thuộc địa cũ của Bồ Đào Nha có tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ chính thức. Cùng với Bồ Đào Nha, họ hiện là thành viên của Cộng đồng các quốc gia ngôn ngữ Bồ Đào Nha, khi kết hợp tổng cộng 10.742.000 km2, tương đương 7,2% diện tích đất liền của Trái đất (148 939 063 km2).[176] Có sáu quan sát viên liên kết của CPLP: Gruzia, Nhật Bản, Mauritius, Namibia, Sénégal, và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ra, mười hai quốc gia hoặc khu vực ứng cử viên đã đăng ký làm thành viên của CPLP và đang chờ phê duyệt.[177]

Tiếng Bồ Đào Nha vẫn là ngôn ngữ chính thức trong Ma Cao, cùng với tiếng Trung Quốc.

Ngày nay, tiếng Bồ Đào Nha là một trong những ngôn ngữ chính của thế giới, xếp thứ sáu về tổng thể với khoảng 240 triệu người nói trên toàn cầu.[178] Đây là ngôn ngữ được nói nhiều thứ ba ở châu Mỹ, chủ yếu là do Brasil, mặc dù cũng có những cộng đồng lusophones đáng kể ở các quốc gia như Canada, Hoa Kỳ và Venezuela. Ngoài ra, có rất nhiều tiếng Creole có nguồn gốc từ Bồ Đào Nha, bao gồm cả ngôn ngữ được sử dụng bởi người Kristang ở Melaka.[179]

Ví dụ, vì các thương nhân Bồ Đào Nha có lẽ là người đầu tiên giới thiệu cam ngọt ở châu Âu, trong một số Ngữ hệ Ấn-Âu hiện đại, trái cây đã được đặt theo tên của họ. Một số ví dụ tiếng Albania portokall, tiếng Bulgaria портокал (portokal), Greek πορτοκάλι (portokali), tiếng Macedonia портокал (portokal), tiếng Ba Tư پرتقال (porteghal), và tiếng Romania portocală.[180][181] Tên liên quan có thể được tìm thấy trong các ngôn ngữ khác, chẳng hạn như tiếng Ả Rập البرتقال (bourtouqal), tiếng Gruzia ფორთოხალი (p'ort'oxali), tiếng Thổ Nhĩ Kỳ portakal và tiếng Amhara birtukan.[180] Ngoài ra, trong, in phương ngữ miền nam Ý (ví dụ: Tiếng Napoli), một màu cam là portogallo hoặc purtuallo, nghĩa đen là "tiếng Bồ Đào Nha (một)", trái ngược với tiếng Ý chuẩn arancia.

Trước tầm quan trọng quốc tế của mình, Bồ Đào Nha và Brasil đang dẫn đầu một phong trào bao gồm tiếng Bồ Đào Nha là một trong ngôn ngữ chính thức của Liên Hiệp Quốc.[182]